Rok 1918 dokonał zmian w całym regionie Europy Wschodniej. Upadały Imperia i powstawały nowe państwa, zamykały się granice i konsolidowały narody. Idea suwerenności i niezależności nabywała politycznego ożywienia. W przypadku jednych narodów bardziej (Litwa, Łotwa, Polska), dla innych mniej (Białoruska Republika Ludowa, Ukraińska Republika Ludowa) udanie. Dyskusje o suwerenności na tym jednak się nie zakończyły i trwały przez cały wiek XX, a na nowo nabrały aktualności podczas rozpadu bloku socjalistycznego i Związku Radzieckiego (1990-1991). Raz jeszcze sprowokowały ożywione dyskusje podczas rozszerzenia Unii Europejskiej w roku 2004. W warunkach nowych wyzwań dla bezpieczeństwa i pokoju w Europie Wschodniej, wraz z wybuchem konfliktu rosyjsko-ukraińskiego w 2014 roku, zaostrzeniem się stosunków Rosji z Unią Europejską i Stanami Zjednoczonymi, problematyka suwerenności, jej granic i trwałości, na nowo znajduje swoje miejsce w centrum uwagi.
Pierwszy dzień konferencji. 18 maja
Miejsce obrad: Ambasada Republiki Litewskiej w Republice Białoruś (ul. Zacharawa, 68)
9.00-10.00. Rejestracja
10.00-10.15. Otwarcie konferencji. Wystąpienia organizatorów.
10.15-12.00. Wystąpienia plenarne.
Paweł Kowal (Polska). Rok 1991 dla Polski, Ukrainy, Białorusi i Litwy. Pomiędzy ambicjami a mozliwościami działania.
Algimantas Kasparavičius (Litwa). Dziedzictwo Imperium: problem litewskiej myśli politycznej a realizacja suwerenności narodu (1914-1922)
Dariusz Tarasiuk (Polska). Polacy białoruscy wobec idei niepodległości Polski (1905-1918).
12.00-12.20 Przerwa kawowa
12.20-14.00. Panel І. Pierestrojka, rozpad ZSRR i powstanie nowych państw
Waler Karbalewicz (Białoruś). Dlaczego rozpadło się ZSRR?
Andrej Kazakiewicz (Białoruś). “Za” i “przeciw” Związkowi. Porównanie działalności prosowieckich i niepodległościowych organizacji w zachodnich republikach ZSRS 1988-1991
Aleh Dziarnowicz (Białoruś). “Zasoby historyczne” w czasie у часы Перабудовы ў Беларусі (1988—1991 гады)
14.00-15.00 Obiad
15.00-16.15. Panel ІІ. Powstawanie państw narodowych w Europie-Środkowo Wschodniej w okresie międzywojennym
Paweł Cieraszkowicz (Białoruś). Zaplecze społeczne ruchów narodowych w Europie Wschodniej i budowa państw narodowych
Jacek Stasiorczyk (Polska). Wynaradawianie czy ochrona tożsamości? Położenie oświaty polskojęzycznej w Republice Litewskiej w latach 1918-1940.
Warwara Kucharenka (Białoruś). Utworzenie Państwa Słowieńców, Chorwatów i Serbów: realizacja preczańskich oczekiwań, czy proserbski projekt?
16.15-17.30. Panel ІІІ. Zagadnienie suwerenności
Patryk Tomaszewski (Polska). Niepodległa Białoruś, Mołdawia i Gruzja w polskiej myśli politycznej po 2004 roku. Ujęcie porównawcze.
Ihar Słuczak (Białoruś). Polityka językowa w okupowanej Białorusi w latach 1941-44.
Aliaksiej Krywałap (Białoruś). Suwerenność narodu w przestrzeni medialnej,
18.30 – 20.30. Dyskusja publiczna “BRL I BSRR”
Drugi dzień konferencji. 19 maja
Miejsce obrad: Ambasada Republiki Litewskiej w Republice Białoruś (ul. Zacharawa, 68)
10.00-11.30 Panel IV. БRL: pamięć kulturowa i reprezentacja (1)
Natallia Hardzijenka (Białoruś). Upamniętnienie BRL jako fragment konstrukcji (zachowania) tożsamości narodowej powojennej emigracji białoruskiej
Ksenia Sztalenkowa (Białoruś). Reprezentacja prawa na samostanowienie we wzornictwie znaków pieniężnych 1917-1924.
Radziwon Popiel (Białoruś). Białoruski ruch narodowy, BRL i religia: spojrzenie z perspektywy stulecia.
11.30-12.00. Przerwa kawowa
12.00-13.00 Panel V. BRL: pamięć kulturowa i reprezentacja (2)
Siarhiej Jemieljanau (Białoruś). “Mit założenia państwa” w podręcznikach szkolnych Białorusi, Rosji i Ukrainy.
Alaksiej Łastouski (Białoruś). Zapomniany jubileusz: obchody stulecia rewolucji październikowej na Białorusi.
Organizatorzy:
Instytut „Sfera polityczna” (Białoruś-Litwa);
Ambasada Republiki Litewskiej w Republice Białoruś (Białoruś);
Instytut Polski w Mińsku (Białoruś);
Kolegium Białoruskie
Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego (Litwa).
Uniwersytet Witolda Wielkiego (Litwa)
Instytut Historii Litwy
