Даследаванні

Міжнародная PhD праграма для Беларусі заснавана і ажыццяўляецца
кансорцыумам беларускіх недзяржаўных інстытуцый. Гэта адна з
альтэрнатыў дзяржаўнай аспірантуры, якая дапамагае грамадзянам
Беларусі абараніць доктарскую дысертацыю без палітычнага ціску і не
пакідаючы на доўгі час краіну (больш падрабязна: http://phd.palityka.org).
У ліпені 2013 года Інстытут ВКЛ і Цэнтр Чэслава Мілаша Універсітэта Вітаўта
Вялікага прымалі ўдзел ў арганізацыі выязной сэсіі Праграмы ў межах
летняй школы Варшаўскага ўніверсітэта. Гэта ўжо другая сэсія такога
кшталту, першая адбылася ў ковенскім Універсітэце Вітаўта Вялікага ў
лютым 2013 года.

Кансорцыум, які быў створаны няўрадавымі арганізацыямі з Беларусі,
распачаў Міжнародную PhD праграму для Беларусі. Гэта адна з некалькіх
альтэрнатываў дзяржаўнай сістэме навучання, удзел у якой для грамадзян
Беларусі не звязаны з працяглым выездам з краіны (падрабязней:
http://phd.palityka.org). 4-10 лютага 2013 года Інстытут Вялікага Княства
Літоўскага і Цэнтр Чэслава Мілаша дапамагалі ў арганізацыі выяздной сэсіі
ў рамках гэтай праграмы ва Універсітэце Вітаўта Вялікага.

У нумарах рэкламнага выдання сеткі аптэк “Litfarma” за ліпень і жнівень
2011 г. з’явяцца артыкулы падрыхтаваныя Інстытутам ВКЛ, мэта якіх —
папулярызацыя шматнацыянальнай гісторыі Літвы.
Тэма ліпеньскага нумару: “Якія прычыны антыпатыі літоўцаў да палякаў?”
Тэма жнівеньскага нумару: “Швейцарскія мастакі, навукоўцы, кандытары і
фабрыканты ў Літве: гісторыя пяці стагоддзяў міграцыі”.

У 2010 годзе спонсарам Інстытута ВКЛ з’яўляецца AGUS Capital Management
(Лугана, Швейцарыя).
У сакавіку 2010 г. была падпісана дамова аб супрацоўніцтве паміж
Інстытутам ВКЛ і AGUS Capital managment, зарэгістраванай у Лугана, якую
прадстаўляе п. Гінтаўтас Бэрташюс – ганаровы консул Літвы ў Тыціно. Мэта
праекту – даследаванне гістарычных сувязей паміж Вялікім Княствам
Літоўскім і кантонам Тыціно.
Падзеі літоўска-швейцарскага супрацоўніцтва не з’яўляюцца мізэрнымі, як
гэта магло б здацца на першы погляд. Наёмнікі з Швейцарыі змагаліся ў
бітве пры Грунвальдзе (безумоўна, па абодва бакі), зрэшты і першыя ў
гісторыі ВКЛ афіцыйныя дэлегацыі накіроўваліся акурат у кірунку тых
земляў, а менавіта ў Канстанц і Базэль. У XVI i XVII стагоддзях Ліцьвіны
часта наведвалі Базэльскі універсітэт, як і інтэлектуальныя асяродкі ў
Жэневе і Цюрыху, а ў той жа час швейцарцы прыбывалі на землі Вялікага
княства, каб праектаваць і будаваць магнацкія палацы і касцёлы. Нават у
XVIII стагоддзі гэтыя стасункі не перапыніліся, бо швейцарцы
падтрымлівалі літоўскіх пратэстантаў; больш таго – адбываецца эміграцыя
ў Літву кандытараў, а перад усім спецыялістаў па вытворчасці шакаладных
вырабаў. Яшчэ раз тыя кантакты былі адноўлены ў першай палове ХХ
стагоддзя, калі ў Лазане быў ўтвораны Інфармацыйны Цэнтр
адраджаючайся Літоўскай дзяржавы; у сваю чаргу ў заснаваным у Коўне
Літоўскім універсітэце працавала аж 5 прафесараў са Швейцарыі.
У кантэксце гісторыі супрацоўніцтва паміж Швейцарыяй і Вялікім княствам
Літоўскім вылучаецца кантон Лугана. Яго жыхары – італьянцы, якія
вылучаліся ў Еўропе рознымі талентамі. Архітэктары і скульптары гэтай
правінцыі з’яўляюцца аўтарамі і праектырпоўшчыкамі інтэр’ераў мноства
святыняў і рэпрэзентатыўных будоўляў на Старым Кантыненце. ВКЛ не
было тут выняткам. Як кароль, так і знаныя літоўскія магнацкія роды –
Радзівілы, Пацы, Сапегі і іншыя, наймалі на працягу трох стагоддзяў на
працу творцаў з Тыціно. Так з’явіліся вялікія творы архітэктуры. Да
найболей удалых варта залічыць касцёл у Нясвіжы (другі барочны храм у
свеце пасля Il Gesu ў Рыме) i капліца св. Казіміра ў Віленскай катэдры, дзе
знаходзім мармур прывезены з аддаленага за тысячы кіламетраў краю.
Таму галоўная мэта новага навуковага праекту – устанаўленне ўнёску
творцаў з Тыціно ў развіццё культуры Вялікага княства Літоўскага, але
таксама і прыгадванне найбольш пекных забыткаў культуры і мастацтва
Літвы. З гэтай нагоды плануем выданне некалькіх багата ілюстраваных
публікацый, а таксама арганізацыю цыклу публічных заняткаў і семінараў,
як у Літве, так і ў рэгіёне Тыціно.

У сакавіку 2010 г. была падпісана дамова аб супрацоўніцтве паміж
Інстытутам ВКЛ і AGUS Capital managment, зарэгістраванай у Лугана, якую
прадстаўляе п. Гінтаўтас Бэрташюс – ганаровы консул Літвы ў Тыціно. Мэта
праекту – даследаванне гістарычных сувязей паміж Вялікім Княствам
Літоўскім і кантонам Тыціно.